‘We hebben nog 30 jaar, nog één generatie’

 ‘We hebben nog 30 jaar, dat is nog één generatie om de uitdagingen van de wereld op te lossen.’ Dat stelt Maarten Steinbuch, universiteitshoogleraar bij de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e).

Steinbuch, die op de universiteit de leerstoel Systems & Control bekleedt, sprak eerdere deze week over de snelheid van verandering. Hij deed dat bij de afscheidsceremonie van Robert-Jan Smits, de bestuursvoorzitter van de universiteit die na zes jaar zijn functie neerlegde. Zijn afscheid werd met veel eerbetoon gevierd. 

Maar ook werd door een drietal wetenschappers stilgestaan bij de grote uitdagingen waar de wereld voor staat. Daarin ging het ondermeer om de wet van Moore. Daarin werd door de gelijknamige Gordon Moore, mede-oprichter van chipfabrikant Intel in 1965 gesteld dat het aantal transistors in een geïntegreerde schakeling door technologische vooruitgang elke twee jaar verdubbelt. Afgelopen jaren zijn bij die voortdurende versnelling vraagtekens gesteld, omdat men op fysieke grenzen stuit. 

Technologische acceleratie 

Maar universiteitshoogleraar Steinbuch wees er afgelopen donderdag in Eindhoven op dat kunstmatige intelligentie (AI) de ontwikkelingssnelheid heeft die met de wet van Moore te vergelijken is. Steinbuch denkt dat met die technologische acceleratie de uitdagingen van onze tijd overwonnen kunnen worden. In een eerdere presentatie, zei Carlo van de Weijer, directeur van The Eindhoven AI Systems Institute (EAISI), dat AI de potentie heeft om innovaties te versnellen en daarmee ook de productiviteit van onderzoekers kan verveelvoudigen.

Het optimisme van de wetenschappers was aanstekelijk, zeker als je dat afzet tegen degenen die pleiten voor post-groei en de-groei. Voor die laatste stelling ben ik ook bevattelijk. Immers, we hebben maar één planeet. Economisering van de samenleving en economische groei hebben dan ook een morele component, die in onze tijd veel te weinig aandacht krijgt. 

Tot slot deed de presentatie van Maarten Steinbuch en Carlo van de Weijer me dan ook denken aan het zogenoemde “Longtermism”. Dat is de naam van een theorie die wordt aangehangen door zowel een groep jonge filosofieprofessoren uit Oxford, alsook door miljardairs in Sillicon Valley. Het is een visie waarin het accent ligt op de effecten van ons handelen op toekomstige generaties.  

Aanhangers van het langetermijndenken

Hun bedenkers, Hilary Greaves en William MacAskill, stellen dat de waarde van een actie grotendeels wordt afgemeten aan de gevolgen die het heeft voor mensen die pas in de verre toekomst zullen leven, omdat het grootste geluk van het grootst mogelijke aantal onder hen te vinden is. Dit komt omdat het aantal mensen dat in de toekomst leeft bijna oneindig veel groter is dan het aantal mensen dat nu leeft.

Als het bijvoorbeeld zeker is dat optie A vandaag duizend levens redt en optie B een kans van één op een triljoen biedt om over tien miljoen jaar een quintiljoen levens te redden, dan zullen aanhangers van het langetermijndenken op zijn minst geneigd zijn om optie B te kiezen.

Ik was benieuwd hoe Maarten Steinbuch en Carlo van de Weijer daarover denken, maar na afloop van de afscheidsceremonie in Eindhoven was er geen gelegenheid de twee top dogs van de Technische Universiteit Eindhoven die vraag te stellen. 

Meer achtergronden: 

• Hoe VS en Rusland Europa opnieuw opdelen