Afbeelding
Fast food. Foto: Jonathan Borba
VS: een staat die zijn burgers tot verslaafden maakt
De aanval die president Trump heeft ingezet op de handelstekorten die de Verenigde Staten met veel andere landen heeft is een aanval die als een boemerang terugkomt. Zo zet het de schijnwerper op de manipulatie die in het land gemeengoed is. Voorbeeld: 70 procent van het voedsel is extreem bewerkt. De export ervan is een export in diabetes.
De gemiddelde burger in de Verenigde Staten eet per dag maar liefst 17 theelepels van toegevoegde suiker. Dat is meer dan 25 kilo pure suiker per jaar. In de VS is maar liefst één op de twee Amerikaanse volwassenen dan ook (pre-)diabetisch. Van de kinderen heeft 40 procent overgewicht of obesitas. In de Europese Unie is dat de helft minder.
Dat de Verenigde Staten een handelstekort (48 miljard euro) heeft met de Europese Unie is niet zo vreemd. Zo verbiedt de EU tientallen additieven, kleurstoffen, hormonen en verwerkingsmethoden die in de VS nog legaal zijn. Voorbeelden daarvan zijn maïssiroop met hoge fructose. Dat is zeldzaam in Europa, maar alomtegenwoordig in Amerika. RBST melkhormonen zijn in de Europese Unie verboden sinds 1990. Gechloreerde kippen zijn Illegaal in de EU.
Die verschillen gaan minder over cultuur dan over regelgeving. De Verenigde Staten dereguleren tegenwoordig nagenoeg alles. Met andere woorden: het zet de overheid buitenspel. Dat geldt zowel voor voeding als voor financiën. De Europese Unie trekt daarentegen een grens, vooral waar het de volksgezondheid (van kinderen) betreft, stelt analist Richard Norén. Hij voegt eraan toe: ‘Europa exporteert normen. Amerika exporteert bijwerkingen.’
Hoe je verslaafden maakt
Deze uiteenlopende benadering in de Europese Unie en de Verenigde Staten kwam recentelijk aan de orde bij een podcast die we maakten met Kees Cools en … Feikema over het fenomeen groeidwang. Cools haalde in de context van het gesprek het boek Phishing for Phools, the Economics of Manipulation & Deception aan van de Nobelprijswinnaars George A. Akerlof en Robert J. Shiller uit 2015.
Het boek doet een beroep op het gezond verstand door een groot aantal gevallen te beschrijven waarin het “phishing-evenwicht” overheerst. Een klasse van zulke gevallen is “verslaving”: verslaving aan roken, alcohol, gokken, drugs, Facebook enz. Volgens de antropologie van Akerlof-Shiller wordt menselijk gedrag beheerst door twee “personen: de ratio-nele vooruitziende en de “aap” op de schouders van de ander; de laatste streeft naar onmiddellijke bevrediging van verlangens, schrijft Carl Christian von Weizsäcker in deze recensie van het boek.
‘Vaak wint dan de “aap” op de schouders in een conflict situatie - en de persoon in kwestie houdt geen rekening met de toekomstige kosten van het toegeven aan een bepaalde behoefte. Gedragseconomie heeft daar rekening mee gehouden en antwoorden gegeven, zoals bijvoorbeeld de “nudging” filosofie. Akerlof-Shiller richten zich nu op de aanbodzijde van ondeugdelijke goederen: de sigarettenindustrie, de leveranciers van alcoholische dranken, de gokcasino’s, de drugsdealers, de mannen en vrouwen die Facebook hebben ontwikkeld.’
Privacywaakhond waarschuwt voor Meta
De manipulatie van burgers cq consumenten wordt steeds uitgekiender nu op grote schaal gebruik wordt gemaakt van neurowetenschappen en ook kunstmatige intelligentie wordt ingezet. Zo waarschuwt privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens voor de plannen van Meta en andere techbedrijven om kunstmatige intelligentie te trainen met openbare data. De toezichthouder roept gebruikers op om nu in actie te komen als ze niet willen dat Meta AI traint met hun data.
Vorige week maakte het bedrijf achter Facebook, Instagram en Whatsapp bekend dat openbare berichten, foto’s en reacties van volwassenen gebruikt gaan worden voor het trainen van Meta’s eigen kunstmatige intelligentie-modellen.
‘Het risico is dat je als gebruiker de controle over jouw persoonsgegevens verliest’ , zegt AP-vicevoorzitter Monique Verdier. ‘Je hebt ooit iets op Instagram of Facebook gepost en die gegevens zitten straks in dat AI-model. Zonder dat je precies weet wat daarmee gebeurt.’ En, benadrukt ze , ‘zitten jouw gegevens eenmaal in het AI-model, dan kun je ze er niet zomaar weer uitkrijgen.’