Afbeelding
Kamala Harris. Foto: Witte Huis.
Machtige mannen verdragen de lach van een vrouw niet
Het was een briljante zet: tegenover de in beledigingen grossierende presidentskandidaat Donald Trump c.s., zette het campagneteam van de mogelijke Democratische uitdager, Kamala Harris, hoop en optimisme; tegenover het uitsluitende Make America Great Again (MAGA) kwam het verbindende Make America Laugh Again (MALA) te staan.
Donald Trump had Kamala Harris tijdens de Republikeinse Conventie belachelijk proberen te maken: ‘Hebben jullie gezien hoe ze lacht?’ vroeg hij zijn toehoorders. Daarmee probeerde Trump de vice-president te framen als een hysterische vrouw. “Laffin’ Kamala” noemde hij haar. Maar toen president Joe Biden enkele dagen later bekend maakte dat hij zich niet meer verkiesbaar zou stellen voor een tweede termijn, sloeg het team van Harris met een schot in de roos terug: Make America Laugh Again.
Met deze verkiezingsslogan kwam Harris zelfbewust en strijdbaar uit de coulissen van haar vice-presidentschap. Ze had een verbindend antwoord gevonden op de respectloze, haatdragende aanvallen van Trump. Daarmee mobiliseerde zij in één klap vrouwen, jongeren en minderheden achter haar kandidatuur. In recordtijd haalde ze meer dan 100 miljoen dollar op voor haar verkiezingscampagne.
“I love KaMALA’s laugh”
“I love KaMALA’s laugh”, reageerden talloze mensen op sociale media. De “Ka” staat voor de voornaam van Kamala en voor de bevrijdende lach, terwijl “MALA“ een satirisch acroniem is en een synoniem voor haar weigering om te verzanden in lijden en zwijgen, schrijft Star Tribune in een commentaar. ‘Wil je gelukkig zijn, of wil je miserabel zijn?’ valt op sociale media te lezen. De vraag stellen is het antwoord geven: veel Amerikanen blieven het negativisme en het vijanddenken van Trump c.s. niet (meer).
Maar machtige mannen kunnen de lach en de satire van een vrouw doorgaans niet verdragen. Ze voelen zich er niet serieus door genomen. “Men are afraid that women will laugh at them. Women are afraid that men will kill them”, stelde schrijfster Margaret Atwood al in 1982 in haar lezing Writing the Male Character.
Criminalisering van de vrouwelijke lach
De angst voor, en de onderdrukking van de vrouwelijke lach, is niet van gisteren. Bülent Arınç, de voormalige premier van Turkije, deed in 2014 een tevergeefse poging om het lachen van vrouwen in het openbaar te verbieden. ‘Ze mag niet luid lachen waar de hele wereld bij is,’ stelde de bewindsman. Turkse vrouwen reageerden met een virale campagne van euforisch lachen, onder de hashtag #kahkaha! De vrouwen postten video’s van zichzelf, terwijl ze hardop lachten en afstand namen van de poging van het patriarchaat om vrouwelijke transgressie te pathologiseren als een symptoom van waanzin of hysterie. Harris startte haar eerste campagnebijeenkomst als presidentskandidaat dan ook met een veel betekende song van zangeres Beyonce: We choose freedom.
Met dat zelfbewuste opkomen voor de rechten van vrouwen, zoals Harris in haar campagne doet, weten machtige, egocentrische mannen geen raad. Het antwoord is dienovereenkomstig: hard en afwijzend. De lach en de satire werd ook tijdens Trump’s presidentschap (2016 - 2020) gecriminaliseerd. Dat was het geval toen Code Pink-activist Desiree Fairooz hardop lachte tijdens de hoorzitting over de benoeming van aanklager Jeff Sessions. Zij werd werd gearresteerd en riskeerde een jaar gevangenisstraf en/of een boete tot wel 2.000 dollar. De zaak werd echter in 2017 geseponeerd.
Elon Musk haalt zelfs de holocaust erbij
Eerder deze week deed ook Elon Musk, de schatrijke serie-ondernemer die de kandidatuur van Trump voor het presidentschap financieel ondersteunt, een duit in het zakje. Hij noemde Kamala Harris een „extinctionist”. ‘Shamala is an extinctionist. The natural extension of her philosophy would be a de facto holocaust for all of humanity,’ schreef Musk op zijn sociale platform X. Hij verwees daarmee naar een discussie die Harris met jongeren had gehad over hun zorgen over de klimaatcrisis. Musk en andere MAGA-Republikeinen beschuldigen Harris ervan dat zij jongeren heeft geadviseerd vanwege die crisis geen kinderen te nemen. Deze uitlatingen van Musk moeten ook worden gezien tegen de achtergrond van een vonnis van het Hooggerechtshof in de VS dat het recht op abortus aan banden zou kunnen leggen.
De aanval op vrouwen als Kamala Harris moet je dan ook in een groter en vooral ook vanuit een fundamenteel perspectief zien. Feitelijk gaan de Amerikaanse verkiezingen van november om het voortbestaan van de democratie en om het behoud van burgerrechten. Abortus was trouwens ook bij de presidentsverkiezingen van 2004 een belangrijk thema tussen president Bush en uitdager John Kerry.
Lees Project 2025 van de denktank Heritage Foundation er maar eens op na. In dat plan, dat een blauwdruk is van wat Trump c.s. na zijn herverkiezing beoogt, valt te lezen dat men het Ministerie van Onderwijs wil ontmantelen, dat abortus wordt verboden en dat de bevoegdheden van het presidentschap radicaal worden uitgebreid. De lach is tegen die achtergrond een geducht wapen, één die de scheuren in het heersende narratief blootlegt; met de lach kan de tirannie en de autoritaire humorloosheid succesvol bestreden worden. Het laat zien dat de keizer geen kleding aan heeft.
Allan Lichtman, een Amerikaanse historicus , die sinds 1984 de uitslag van vrijwel alle presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten goed voorspel heeft, zegt dat het terugtreden van president Biden en het aantreden van de vice-president als tegenkandidaat voor Donald Trump een gouden greep is. Volgens Lichtman gaat Kamala Harris de verkiezingen op 5 november winnen.