Uit de puinhopen

In zijn in 2017 verschenen boek pleit de Britse journalist en bioloog George Monbiot voor een nieuwe ideologie binnen de politiek: de politiek van het erbij horen. De gemeenschap heeft ernstig geleden onder het neoliberalisme, dat wil zeggen onder de politieke voorkeur voor minder gereguleerde markten en minimale staatsinterventie. Dit duwde de samenleving in de richting van doelstellingen die in strijd zijn met de behoefte om samen te zijn. Consumentisme leidt tot individualisme, waardoor de aandacht is verschoven naar het verbeteren van onze “extrinsieke waarden”. Dat zijn de waarden van ons materiële zelf, zoals uiterlijk, status en geldelijke rijkdom, en weg van onze “intrinsieke waarden”. Dat zijn de waarden die ons innerlijke voldoening schenken, zoals relaties, creatieve expressie en verbondenheid met de natuurlijke wereld. De politiek van het erbij horen, schrijft Monbiot, gaat over het herstellen van deze banden.

Hij vindt dat er meer democratische controle nodig is over de overheidsfinanciën. Door “participatief budgetteren” wordt volgens hem de schade aan onze collectieve welvaart, zoals ons milieu, beperkt. Hij denkt dat dergelijke programma’s ten goede zouden kunnen komen aan de samenleving.

Concluderend pleit Monbiot voor saamhorigheid, kameraadschap, het gemeenschappelijk welzijn, eigenaar zijn van het systeem waarbij de representatieve democratie wordt versterkt door participatiedemocratie en tot slot inzet van “wisdom of the crowd” en grootschalige inzet van onderlinge hulp.