Propaganda
Edward Bernays
Het gebeurt niet vaak dat 100 jaar oude boeken nog zeggings- en geldingskracht hebben. Maar dat geldt zeker voor Propaganda, een in 1928 verschenen boek van Edward Bernays. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van public relations en schrijft onverbloemd hoe je met succes de media kan bespelen.
Dat laatste is een belangrijk thema nu we voor grote uitdagingen staan, die alleen succesvol op te lossen zijn als burgers bereid zijn ook zelf mee te veranderen. Dat geldt voor hun visie op de wereld, maar vooral ook voor hun gedrag. In antwoord op de klimaatveranderingen zouden vooral mensen in de rijke landen hun bestedings- en consumptiepatroon moeten aanpassen.
Maar eenvoudig is dat niet als men weet dat de Amerikaanse overheid in samenwerking met het bedrijfsleven tussen de twee wereldoorlogen stelde dat burgers consumenten moesten worden – “Hapiness machines”, zoals de 31e president van de VS dat noemde. Paul Mazur, bankier van Lehman Brothers, zei over het idee achter deze gedaanteverwisseling stele dat “wij in de VS moeten veranderen. Van een maatschappij gebaseerd op noden naar een maatschappij gebaseerd op wensen. Mensen moeten leren nieuwe spullen te kopen, voordat de oude spullen zijn verbruikt.”
Consumeren is nu bijna 100 jaar het heersende, dominante narratief in de wereld. Om daar als mensheid van los te komen, is het goed om te beseffen dat het om een opgedrongen narratief gaat. Het boek Propaganda is in het Nederlands vertaald door Tonie Broekhuijsen, die in een podcast spreekt over het ontstaan van consumentisme, marketing en reclame.