Niet voor de winst

Niet voor de winst van de Amerikaanse wetenschapper Martha Nussbaum dateert van 2011, maar heeft niets van zijn actualiteit verloren – integendeel, het boek is actueler dan ooit. De these is dat zich in het onderwijs een stille crisis voltrekt. Dat komt doordat we economische groei boven alles plaatsen. 

Hierdoor is ons vermogen aangetast om kritisch te staan tegenover autoriteit en zijn we ook minder, dan voorheen, in staat om complexe mondiale vraagstukken kritisch te beoordelen. Onderwijs is nooit bedoeld geweest als gereedschap ten behoeve van het bruto nationaal product.  

Nee, schrijft Nussbaum, het gaat erom dat een politieke cultuur van vrijheid en gelijkheid zich in de eerste plaats afspeelt in het innerlijk van de ieder mens, waar respect en medeleven strijden tegen angst, hebzucht en narcistische regressie. 

Want, zoals Mahatma Ghandi ooit heeft gezegd, er is een verband tussen psychologisch en politiek evenwicht. Dat betekent, per definitie, dat hebzuchtig verlangen, agressie en narcistische angst vijandig staan tegenover een vrij en democratisch land. Daarom is een herwaardering van de geesteswetenschappen hoog nodig.