Het begin van alles

Eenvoudiger dan zo kan ik het niet zeggen: Het begin van alles heeft mijn wereldbeeld ondermijnd. Altijd geleerd en gedacht dat de Verlichting van Europese makelij is en dat Rousseau en Hobbes de mastodonten van die stroming zijn – maar hoe groot is de twijfel daarover wel niet na het lezen van het vuistdikke meesterwerk van antropoloog David Graeber en archeoloog David Wengrow!

Verlichtingsdenkers als Rousseau hebben hun ideeën uit Amerika, mogelijk overgenomen van inheemse denkers. Eén van die mythes is dat we ooit jagers-verzamelaars waren en gelukkig leefden. Toen kwam de landbouw op en claimden mensen het eigendom. Daaruit kwam de ongelijkheid en de hiërarchie voort.

Het zijn verhalen die tot op de dag van vandaag worden verteld. Echter, ze kloppen niet, stellen Graeber en Wengrow. Het is een geconstrueerd narratief, dat niet op feiten is gebaseerd. Er is nooit een ‘oorspronkelijke toestand’ geweest, de geschiedenis is ook niet lineair en ‘ongelijkheid’ en ‘staat’ zijn ook niet de onvermijdelijke resultaten van de steeds complexere samenleving. Niets daarvan. De toekomst is aan de mensheid. Dat geldt ook voor de inrichting van samenleving en economie.