Gegijzeld door geld

We lijden collectief aan het stockholmsyndroom. We zijn zo vergroeid met het aandeelhouderskapitalisme dat we voor  onze ‘gijzelnemer’ sympathie hebben ontwikkeld. ‘Na een worsteling van eeuwen met deze veeleisende indringer, zijn we te veel en steeds onvoorwaardelijker van hem gaan houden.’

Dat schrijven Leen Paape en Leo van de Voort, respectievelijk emeritus hoogleraar corporate governance en bestuursadviseur, in hun dystopische pamflet Gegijzeld door geld. Het tweetal schrijft dat de wereld gevangen zit in een vicieuze cirkel van winstmaximalisatie en groei.

De auteurs stellen dat deze verslaving ten koste gaat van het welzijn van zowel de mensheid als van de planeet. Oorzaak is onze cognitieve dissonantie: we weten dat het systeem schadelijk is, maar passen onze overtuigingen aan, zodat we er toch in mee te kunnen gaan.

Paape en Van de Voort zijn somber over de nabije toekomst. Ze vrezen een einde aan de huidige wereldorde en een implosie van het complete systeem. In het verlengde van deze ontwikkelingen zullen staten en economieën ineenstorten en de biodiversiteit zwaar worden aangetast. En als ‘mensen hun geloof in de instanties, de instituties en de staten verliezen, dan nemen ze het heft in eigen hand’.

Paape en Van de Voort denken dat op de verschroeide aarde van het aandeelhouderskapitalisme een nieuwe maatschappij zal worden gebouwd, die andere waarden zal ontwikkelen dan winst en groei. Zij verwachten ondermeer dat er een andere meetmethode komt voor welvaart en welzijn.