Diogenes
Inger Kuin
Voor filosoof Diogenes moeten we 2500 jaar terug in de tijd. En toch: zijn leven en zijn opvattingen zijn actueler dan ooit. Diogenes is de grondlegger van de autonome geest. Hij werd geboren in Turkije en kwam als banneling naar Athene. Daar leefde hij in een aardewerken pot op het marktplein. Hij gaf geen les en schreef geen traktaten, maar beantwoordde vragen van mensen.
Zo kwam Alexander de Grote hem opzoeken en vroeg wat hij hem kon geven. Diogenes antwoordde met de opmerking of de koning een beetje opzij kon gaan – uit het licht van de zon. Alexander was onder de indruk van deze reactie en zei dat, als hij geen koning was, hij Diogenes had willen zijn. Deze wereldberoemde anekdote lag mede aan de basis van de grote invloed die Diogenes op het stoïcisme en het epicurisme heeft gehad, en zelfs christenen zijn er door beïnvloed.
Diogenes is weer “en vogue”: in de 18e en 19e eeuw verwezen Verlichtingdenkers naar hem en in de 20e eeuw was hij onderwerp van onderzoek van de Frankfurter Schule, Peter Sloterdijk en Foucault. De laatste twee stelden dat het zogenoemde “cynisme” van Diogenes een oplossing voor de uitdagingen van onze tijd is.
Hij ambieerde geen macht of aanzien, zelfs geen rijkdom of vermogen. Hij probeerde enkel in overeenstemming met de natuur te leven, wat Diogenes tot voorbeeld maakt nu de mensheid met de opdracht wordt geconfronteerd binnen de planetaire draagkracht van de aarde te leven.