De toekomst van het verleden

In de winkel van het Singer museum stuitten we op een boek dat ondanks zijn actualiteitswaarde beperkte aandacht heeft gehad: De toekomst van het verleden, erfgoed en klimaat . Auteur ervan is Thijs Weststeijn. Deze hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Utrecht stelt een prangende vraag: heeft het erfgoed zijn langste tijd gehad door de klimaatcrisis? Het is een vraag die niet alleen door je ziel gaat, maar ook te weinig wordt gesteld. 

Het resultaat van zijn studie is dat hij ‘kunstgenot, historische belevenis en klimaatgerelateerde onzekerheid’ combineert, en daarbij rijkelijk put uit klimaat- en geesteswetenschappen. Weststeijn trakteert zijn lezers op een baaierd aan onderwerpen en inzichten. Eén van de hoofdstukken die bijblijft, is die waarin hij stelt dat het denken over de geschiedenis in het Antropoceen verandert nu klimaat gerelateerde ontwikkelingen elkaar steeds sneller opvolgen.

In het boek reikt hij mogelijke oplossingen aan, zoals het transformeren, digitaliseren en reconstrueren van erfgoed. Daarbij geeft hij concrete voorbeelden van hoe de uitdagingen van onze tijd kunnen worden aangepakt. Zo wijst Weststeijn erop dat er een onderscheid kan worden gemaakt tussen herinneringswaarden en gebruikswaarden. Het Westen heeft een lineair perspectief op erfgoed, waarbij ‘terugblikken op het verleden vooral een kwestie zijn van nostalgie: de tijd verloopt progressief en het verleden herhaalt zich niet’. Aziatische tradities laten een andere mogelijkheid van kijken zien. 

Weststeijn slaagt erin je op een andere manier naar erfgoed te laten kijken. Zo confronteert erfgoed ons niet alleen met het verleden, maar ook met de (ongewisse) door klimaat overheerste toekomst.