Afbeelding
Edward Hopper, Morning Sun, 1952.
Triodos ziet groeiend draagvlak voor duurzame transities
Meer dan de helft van de bevolking in Nederland is voorstander van transities naar een nieuwe duurzame economie. Dat blijkt uit onderzoek van Motivaction, in opdracht van de Triodos Bank. Uit eerder wetenschappelijk onderzoek komt naar voren dat 25 procent voldoende is om een normverschuiving in gang te zetten.
Het onderzoeksbureau Motivaction onderzocht de vraag hoe Nederlanders denken over vijf mogelijke transities, zijnde de voedsel-, de grondstoffen-, de energie-, de welzijns- en de maatschappelijke transitie. Hoewel een meerderheid van de bevolking een duurzaam, toekomstbestendig model wenst, is er wel sprake van verschil van mening hoe die verandering gerealiseerd kan worden.
Triodos stelt op basis van het onderzoek dat er vooral op het terrein van energie en maatschappij sprake is van een kantelpunt. Inmiddels is 22 procent van de bevolking voor een transitie op het terrein van energie en maatschappij. Het gaat hierbij om mensen die bereid zijn hun gedrag aan te passen of dat al gedaan hebben. Zes jaar geleden bijvoorbeeld zei nog 39 procent van de ondervraagden dat de ‘meeste mensen in hun omgeving zich duurzaam proberen te gedragen. Inmiddels onderschrijft 53 procent deze stelling.
Bijna de helft van de ondervraagden (48 procent) vliegt minder of helemaal niet meer om de CO₂-uitstoot te verlagen. Van de groep die dit niet doet, is 8 procent dat wel van plan. Nog eens 12 procent zegt dit ook te gaan doen als anderen dit doen of als het door beprijzing duurder wordt dan alternatieven.
‘Transities veel dichterbij’
Onderzoeksbureau Motivaction vroeg 1048 mensen in Nederland naar hun standpunten en gedrag. ‘Een aantal cruciale transities is veel dichterbij dan we zelf hadden verwacht’, concludeert hoofdeconoom Hans Stegeman van Triodos Bank in een toelichting op het vrijdag verschenen rapport De Nederlandse economie in 2025.
Anders dan de laatste verkiezingsuitslagen doen vermoeden, is er volgens het onderzoek een groeiend draagvlak voor grote transities in de richting van een duurzame economie. Steun lijkt er dan ook niet te zijn voor de opvatting vann PVV-leider Geert Wilders om het klimaatbeleid ‘door de shredder te willen halen’ - een opvatting die tot op zekere hoogte door het kabinet-Schoof wordt gesteund.
Zowel overheid als bedrijven kunnen het kantelpunt versnellen. Duidelijk is dat het samenspel tussen overheid, bedrijfsleven en samenleving essentieel is om een dergelijke transitie te versnellen.
Gezonde leefstijl met stip op 1
Zo is een gezonde leefstijl de transitie die op dit moment het meest kansrijk is, zo blijkt uit het onderzoek. Een derde van de respondenten beschouwt dit als de belangrijkste verandering en meer dan de helft is het ermee eens dat een gezonde leefstijl de norm moet worden in Nederland. Op de tweede plaats komt de klimaattransitie. Het beperken van grondstoffengebruik wordt relatief als de minst belangrijke transitie gezien.
Dat het verzet tegen milieumaatregelen steeds luider klinkt, is volgens Triodos-econoom Stegeman een bewijs dat het omslagpunt juist dichterbij komt. Een transitie is nooit een rechtlijnig proces, zegt hij tegenover Het Financieele Dagblad.
‘Bedrijven die veel geld verdienen met het huidige systeem van onduurzame productie, zullen veranderingen zo lang mogelijk proberen tegen te houden. Ook mensen die bang zijn dat alles slechter wordt, zullen moeilijk meegaan. Hoe dichter we bij een kantelpunt komen, hoe sterker de tegenstellingen tussen groepen in de samenleving. Dat zien we nu gebeuren, een teken dat het besef dat verandering naderbij komt langzaam doordringt.’
Triodos benadrukt dat geld vaak een belangrijk thema is om gedrag te doen veranderen, is geld. Een financiële prikkel blijkt een cruciale drijfveer voor gedragsverandering in vrijwel alle transities.