Afbeelding
Liberty leading the people. Bron: Eugène Delacroix, Wiki Commons.
Revolutie in pensioenland: ook ABP zet in op een nieuw verhaal
Het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds - het grootste pensioenfonds van Nederland - heeft de revolutie uitgeroepen. Het gaat zijn beleggingsbeleid drastisch aanpassen en meer directe investeringen doen, ondermeer in betaalbare huurwoningen.
De geruchten gingen al geruime tijd: Nederlandse pensioenfondsen zouden in gesprek zijn met zowel de staat als met hun toezichthouder, De Nederlandsche Bank, om te onderzoeken hoe groot de speelruimte (wel niet) zou zijn voor een aangepast beleggings- en investeringsbeleid.
Aanleiding was enerzijds kritiek uit wetenschap en samenleving dat pensioenfondsen als ABP geld belegden inVerweggistan, anderzijds was er ook kritiek op de hoge vergoedingen die pensioenfondsen aan private equity partijen betaalden voor de ontvangen dienstverlening.
Kogel door de kerk
Nu is dan de kogel door de kerk, zo bleek vanochtend uit een bericht in het FD en een verspreid persbericht. ABP zegt daarin de komende zes jaar ten minste €10 mrd in Nederland te zullen investeren. Ongeveer de helft daarvan zal in nieuwe betaalbare huurwoningen zijn. Daarmee stapt ABP feitelijk in de functie die woningcorporaties begin 20e eeuw hadden. Zij droegen daarmee bij aan brede welvaart, die nu in wetenschap en politiek andermaal geambieerd wordt.
Het pensioenfonds voor ambtenaren en leraren zegt met deze investering een maatschappelijke bijdrage te willen leveren aan de woningnood in Nederland onder bepaalde inkomens- en bevolkingsgroepen. Tegelijkertijd wil ABP hiermee de risico’s in zijn portefeuille beheersen en mogelijk ook beperken.
‘Tot nu toe belegden we in vrijwel heel de wereld. Maar nu zeggen we: we gaan de totale wereld waarin we kunnen beleggen ook met een klimaat- en een biodiversiteitsbril bekijken’, zegt bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen in een gesprek met het FD. Hij stelt dat het nieuwe beleid ‘ambitieuzer is en meer focus heeft’. Bovendien sluit het volgens Van Wijnen beter aan bij ‘aangepaste’ beleggingsovertuigingen. Op basis daarvan gaat het pensioenfonds meer in Nederland beleggen.
Grote opruiming in portefeuille
Pensioenfondsen in Nederland, die samen meer dan €1500 mrd beleggen voor hun pensioendeelnemers, zijn al langer bezig met aanpassing van hun beleid. Zo zijn de grote partijen actief om beleggingen in olie en gas af te bouwen, omdat ze vinden dat olie- en gasbedrijven de overstap naar Co2-neutrale energie te traag maken. Zo is de olie- en gassector volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) slechts goed voor 1% van de mondiale energietransitie. Afscheid is al eerder genomen van tabaksproducenten en van makers van wapens, zoals clusterbommen.
ABP wil de wijzigingen in de beleggingsportefeuille stapsgewijs doorvoeren. Als eerste is begonnen met de portefeuille ontwikkelde markten (€102 mrd beheerd vermogen), later volgen de opkomende markten. In totaal heeft het fonds meer dan €500 mrd onder beheer.
Verder zal meer in passief worden belegd ten koste van actieve beleggingen en wordt €30 mrd geïnvesteerd steken in ‘impactbeleggingen’. Het gaat daarbij om investeringen die niet alleen voldoende financieel renderen, maar ook positief bijdragen aan de samenleving en zorgen voor een sociale- en milieu-impact. Van dat bedrag zal ten minste €10 mrd in Nederland worden geïnvesteerd. De helft daarvan gaat naar betaalbare nieuwe huurwoningen (€650 tot €1120 per maand). De rest zal naar duurzame energie en innovatie gaan.
‘Dus niet steeds dat ad-hocbeleid’
Met de aankondiging dat ABP direct gaat investeren in voor de samenleving belangrijke activa, zoals woningbouw, komt het pensioenfonds tegemoet aan het verzoek van Den Haag om meer geld te investeren in de Nederlandse economie en samenleving. Mede door het stoppen met de exploitatie van de gasvelden in Groningen heeft het Rijk financiering nodig voor het investeren in infrastructuur, defensie, innovatie en sleuteltechnologieën, alsook woningbouw.
ABP-topman Van Wijnen zegt tegenover het FD dat hij daar voor openstaat, maar dan wel graag ‘een gecoördineerde aanpak van de grote pensioenfondsen en overheid’, vastgelegd in een eventueel regeerakkoord. ‘Dus niet steeds dat ad-hoc beleid, waarbij er telkens als er iets is naar ons wordt gekeken.’
In een recente podcast legde Daan Spaargaren, strateeg duurzame beleggingen, uit dat ook het PME Pensioenfonds openstaat voor directe investeringen in de samenleving. Dit fonds heeft 660.000 deelnemers.