Peter Thiel, de sterke man achter president Trump

De invloedrijke Amerikaanse tech-miljardair Peter Thiel stelt dat Europa in de ban is van klimaatactivisme en dat dat misschien zelfs wel tot een wereldwijd totalitarisme kan leiden. 

Dat zegt Thiel in een podcast met The New York Times. Hij stelt dat Europa wordt geconfronteerd met drie mogelijke toekomstperspectieven: het milieu-activisme, invoering van de islamitische Sharia, of een overname door een communistisch China. 

Wereld stagneert sinds jaren ‘70

Thiel heeft Donald Trump zowel in 2016 als in de jongste presidentverkiezingen van 2024 (financieel en inhoudelijk) gesteund; in 2016 was hij de enige miljardair die Trump toentertijd financieel steunde. De zeer invloedrijke durfinvesteerder - ondermeer oprichter van PayPal en van Palantir - stelt dat de wereld voor een grote uitdaging staat: óf de economische, politieke en maatschappelijke stagnatie wordt overwonnen óf dat gebeurt niet en dan wordt aan de wereldwijde stagnatie een wereldwijd totalitarisme toegevoegd. 

Thiel trekt in zijn interview met The New York Times een parallel met de jaren ‘70 van de vorige eeuw, toen de hippies naar zijn mening als overwinnaar uit de bus zijn gekomen. ‘We landden op de maan in juli 1969, drie weken later was (het festival van) Woodstock en daarna was het gedaan met de vooruitgang en wonnen de hippies,’ zegt Thiel tegenover de krant.  

De komst van de antichrist 

Met deze opzienbarende analyse geeft Thiel invulling aan zijn opvatting dat in de jaren ‘70 een einde kwam aan de vooruitgang in de wereld. Deze had bijna een eeuw geduurd (1890 - 1970), maar sinds de triomf van de hippies is het met de vooruitgang gedaan. Dat komt doordat in die periode de wereld ten prooi viel aan “vrede en veiligheid”. Dat is de slogan van de antichrist, dat is hij/zij die ‘zich tegen Christus keert’ of ‘die zich in de plaats van Christus stelt’. Thiel noemt klimaatactivist Greta Thunberg als de antichrist van onze tijd. De antichrist zal de technologie willen controleren, wat tot een wereldwijde stagnatie zal leiden. 

Thiel en zijn geloofsgenoten in Silicon Valley bepleiten daarentegen een uitgesproken pro-technologische houding. De voorstanders geloven dat onbeperkte technologische vooruitgang (vooral gedreven door AI) een oplossing is voor universele problemen zoals armoede, ongeneeslijke ziektes, oorlog en klimaatverandering. Ze zien zichzelf als een tegenwicht voor de meer terughoudende opvattingen over technologische innovatie, zoals de Post-Growth of de-groei beweging (in Europa) bepleit. Ze plakken deze en andere tegenstanders etiketten op als “doemdenkers” of “decels” (afkorting van decelerationisten).

Effectief accelerationisme 

De beweging van effectief accelerationisme heeft een utopische ondertoon en stelt dat mensen sneller moeten ontwikkelen om hun overleving te garanderen. De oprichters, onder wie Guillaume Verdon, zien het als een manier om ‘de volgende evolutie van bewustzijn in te luiden, waarbij ondenkbare levensvormen van de volgende generatie worden gecreëerd‘. Hoewel effectief accelerationisme is beschreven als een randbeweging, heeft het in 2023 groeiende aandacht en zichtbaarheid gekregen; met de electorale zege van Donald Trump staat deze visie centraal in Washington.

Een andere invloedrijke persoon in deze sterk geïdeologiseerde discussie is Curtis Yarvin. Hij houdt een website bij, waarin hij ervoor pleit dat een president bij zijn aantreden het staatsapparaat ontmantelt met decreten, noodtoestanden en massaontslagen - zoals nu geschiedt onder Trump’s (tweede) presidentschap. Doel ervan is dat hij door ingrepen het overheidsapparaat moet ontmantelen, zuiveren en saneren. Dit is nodig, zodat de president tijdens de rest van zijn termijn kan regeren als de ceo van een monarchie, of misschien zelfs wel als een veredelde koning. De tech-miljardairs van Silicon Valley, zoals Peter Thiel, maar ook Elon Musk en Marc Andreessen zijn fan van hem, evenals vice-president J.D. Vance, die net als Trump al jarenlang financieel en inhoudelijk wordt gesteund door Thiel. 

In 2021 kreeg de huis-ideoloog van Silicon Valley de vraag voorgelegd in een podcast: ‘Je pleit er dus voor dat iemand - een eeuwenoude strategie - legaal de macht verkrijgt door middel van verkiezingen en deze vervolgens onwettig uitoefent?’ 
Yarvin: ‘Het zou niet onwettig zijn. Je zou namelijk een mandaat hebben om dit te doen. Waar zou dat mandaat vandaan komen? Dat komt van je campagne, waarin je het letterlijk aankondigt: „Hé, dit is wat we gaan doen.”’

Ontmanteling van de democratie 

Deze aanpak, die een effectief accelerationisme wordt genoemd, wordt nu onder president Trump in de Verenigde Staten in een ongekend tempo uitgevoerd. De ontmanteling van het federale ambtenarenkorps, dat door Elon Musk onder het nieuwe DOGE-departement werd uitgevoerd, werd mede door hem bedacht en gesteund.

Het is ‘een visie gericht op de stapsgewijze ontmanteling van de democratie om, zoals Thiel in 2009 al schreef, te ontsnappen aan overheidscontrole in welke vorm dan ook. De economische vrijheid die Thiel voorstaat vindt een balans in een strenge, culturele ordening die hij ziet als antwoord op de chaos van de moderne wereld, waarin het individu naar een eigen identiteit streeft,’  zo waarschuwt schrijfster Roxane van Iperen, in haar essay Eigen planeet eerst. In zijn opvatting over de chaos van de moderne wereld vinden Trump, de Republikeinse partij, conservatieve Christenen en tech-miljardairs als Peter Thiel elkaar.