‘Netwerk pleegt stelselmatige criminalisering klimaatactivisten’

Een wereldwijd netwerk, getiteld The Atlas Network, is bezig om klimaatactivisten te criminaliseren. Het doel daarbij is om de belangen van de fossiele industrie in de wereld te beschermen. Dat stelt de bekroonde onderzoeksjournalist Amy Westervelt in een interview met Planet: Critical. 

Volgens Westervelt komt The Atlas Network voort uit een initiatief van de Engelsman Anthony Fisher, na de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk was het vooral gericht op het formuleren van alternatieve ideeën en opvattingen als antwoord op het werk en de invloed van de Britse econoom Maynard Keynes. Zijn ideeën lagen ten grondslag aan de door president Roosevelt ingevoerde New Deal. 

Fisher richtte daartoe indertijd de Institute for Economic Analysis op. Eerst de strijd om de ideeën winnen, was zijn mantra. Fisher zou volgens Westervelt in Groot-Brittannië de credit krijgen dat hij de weg ideologisch geplaveid zou hebben voor Margaret Thatcher. Zij werd in 1979 namens de Conservatieven premier van het land. 

Vervolgens werd Fisher benaderd om IEA in andere landen te lanceren. Zo geschiedde. Hij richtte zich vooral op (voormalige) Gemenebest-landen en daarbij werd hij (financieel) ondersteund door onder meer olie- en gasbedrijven. In 1981 werd de naam van het  bedrijf omgedoopt in The Atlas Network toenhet aan de slag ging in Zuid-Amerika waar het neoliberalisme zou worden bedreigd door “de linkse golf van communisten”.

De ideologische en politieke ommezwaai die er vervolgens in de jaren ‘80 en ‘90 werd afgedwongen, was volgens Westervelt mede het werk van The Atlas Network. Zo hielp het in 2018 dat presidentskandidaat Jair Bolsonaro in Brazilië aan de macht zou komen.  

In een sterk inhoudelijk debat op YouTube van december 2023 leggen wetenschappers uit dat The Atlas Network echt tot wasdom is gekomen ten tijde van de oliecrisis van 1973 en de dreiging van nationalisatie van oliemaatschappijen in het Midden-Oosten en Afrika. Toen zou met ondersteuning van olie- en gasbedrijven een contra-revolutie met veel geld, ideeën en expertise zijn ingezet. 

In Australië werd in 2023 bij een referendum over het geven van rechten aan de inheemse bevolking geen meerderheid behaald. Volgens media-onderzoeken speelde The Atlas Network in die uitslag een grote rol. 

De wijze van criminalisering 

Inmiddels is het een wereldwijd netwerk, bestaande uit meer dan 600 denktanks die het libertarisme van neoliberale denkers als Friedrich von Hayek en Milton Friedman uitdragen. Het zijn ideeën die volgens Westervelt gefinancierd en gesponsord worden door het internationale bedrijfsleven, in het bijzonder olie- en gasbedrijven. Het netwerk zou in die samenwerking de mechanismen van politieke lobby en overtuiging van de sponsoren behartigen. 

De onderzoeksjournalist stelt in de podcast met Planet: Critical dat de retoriek vrijwel overal hetzelfde is in de landen waar het netwerk actief is. 

Zij zegt in de podcast: ‘Er is sprake van een patroon waarin een conservatieve expert op radio, tv of wat dan ook komt. Hij praat dan over klimaatactivisten op twee manieren: of het zijn jonge kinderen die niet weten wat ze zeggen en die naar school zouden moeten gaan om over economie te leren, of het zijn domme en onnozele kinderen en zo, of het zijn rijke kinderen met rechten, of het zijn ego-terroristen. En dit is een glibberig pad naar anarchie en deze mensen zijn echt eng en we zouden moeten nadenken over hoe we ze op een of andere zouden kunnen criminaliseren…’

Westervelt legt uit dat zij met een journalistencollectief nader onderzoek heeft gedaan en een patroon kon blootleggen van hoe er dan gewerkt wordt: eerst wordt geprobeerd lokale mensen aan boord te krijgen en als dat niet lukt worden ze gecriminaliseerd. 

‘Ja, we zijn aan het bloggen over de absurde niveaus van misdaad en corruptie die de vernietiging van de planeet mogelijk maken. En soms voelt het alsof je in een slecht geschreven roman zit, in de zin van hoe werkt dit, ik kan niet geloven dat dit echt werkt’, zegt Westervelt in de podcast. 

Reactie The Atlas Network

Op het onderzoek van Amy Westervelt is - volgens onze informatie - geen direct antwoord gekomen van The Atlas Network. Wel is er eerder deze maand een ingezonden stuk verschenen van het hoofd communicatie van het netwerk, Adam Weinberg, in The New York Post. Daarin ontkent hij de ideologisch gedreven missie van het netwerk niet.

Hij schrijft: “Mensen waar je waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord, ontmoeten elkaar achter gesloten deuren in steden als New York, Madrid, Johannesburg, Punta del Este en Kuala Lumpur.

Ze komen uit meer dan 100 landen en leggen de basis voor ongekende veranderingen over de hele wereld. Maar ik heb het niet over de Verenigde Naties of het World Economic Forum. Linkse journalisten zeggen dat dit „schimmige” netwerk je bang zou moeten maken.

Een columnist van de Guardian beweerde onlangs dat, hoewel deze beweging „een wilde en onwaarschijnlijke samenzweringstheorie” lijkt te zijn, haar deelnemers „het beleid over de hele wereld sturen”. Waarom zijn linkse mensen meer gealarmeerd dan normaal?

Omdat deze weinig bekende internationale cabal samenwerkt om je grondwettelijke rechten veilig te stellen; samenwerkt om je belastingen te verlagen; en koelbloedig berekent hoe je inflatie kunt bestrijden, bureaucratie kunt verminderen, ondernemerschap kunt ontketenen en armoede kunt uitroeien.

Dat zijn de plannen van het onheilspellende Atlas Netwerk, een wereldwijde vrijheidsbeweging met bijna 600 onafhankelijke denktanks voor de vrije markt, gevestigd in de Verenigde Staten en in Latijns-Amerika, Afrika, Azië, Oceanië en Europa. Omdat ik al ongeveer tien jaar deel uitmaak van deze wereldwijde samenzwering, kan ik je onze geheimen verklappen.” 

Toch zegt Weinberg niets over de lobby die het netwerk zou voeren voor de olie- en gasbedrijven en de criminalisering van klimaatactivisten waar het zich volgens de tegenstanders schuldig aan zou maken. 

 ’De macht is onvoorspelbaar groot’

Voor docent en klimaatactivist Kees Klomp was de podcast een schok. Hij schrijft op Linkedin: ’Na het beluisteren van Westervelt’s ontluisterende verhaal begrijp je dat het eigenlijk een wonder is dat drie op de tien Nederlanders de acties van mijn vrienden van Extinction Rebellion NL steunen. De macht van de fossiele lobby is echt onvoorspelbaar groot.’ 

Extinction Rebellion heeft aangekondigd komende zaterdag 24 februari opnieuw de A10 te blokkeren in Amsterdam. De beweging vindt dat ING alle aandacht aan, en de financiering van de fossiele industrie moet stoppen. 

Eén van de belangrijkste verwijten aan het adres van olie- en gasbedrijven is dat zij al ten minste 50 jaar weten dat de Co2-uitstoot tot een grote existentiële crisis voor de mensheid zou (kunnen) leiden. 

Beluister de podcast met Daan Spaargaren van PME Pensioenfonds