Klimaatverandering: ‘Er is reden voor voorzichtig optimisme’

‘Er is reden voor voorzichtig optimisme, als het gaat om de klimaatverandering en de energietransitie.’ Dat stelt Jan Rotmans, hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit, in een reportage van het programma Nieuwsuur. 

Zowel de Verenigde Staten en Europa als China werken serieus aan bestrijding van de opwarming van de aarde en de overgang van een fossiele naar een CO2-neutrale economie en samenleving rond 2050, zoals in het Klimaatakkoord van Parijs in 2015 is bepaald. Er zijn momenten geweest dat wetenschappers vreesden voor een opwarming van de aarde van 4 graden. Nu wordt eerder gedacht aan een temperatuurstijging van 2,5 graad, wat overigens nog altijd 1 graad boven de doelstelling van het Klimaatakkoord is. 

Rotmans zegt in een nadere toelichting op zijn relatief positieve grondhouding dat ‘wie uitzoomt en kijkt naar de lange lijn van de afgelopen 35 jaar

ziet dat er ontzettend veel veranderd is qua bewustwording, sociale normen, beleid, technologie, politiek en in het bedrijfsleven. De energietransitie kwam heel langzaam op gang, maar is in een stroomversnelling gekomen, wereldwijd, in Europa en ook in Nederland. Zo heeft 25% van de Nederlandse huishoudens inmiddels zonnepanelen, 16% van de huishoudens heeft al een warmtepomp en we hebben de afgelopen paar jaar zo’n 30% energie bespaard.’

China op weg naar klimaatneutraliteit

Het meest indrukwekkend in het behalen van de doelstellingen van Parijs is China. Het land produceert meer zonne-energie dan de rest van de wereld bij elkaar. Bovendien investeert het fors in wind- en zonne-energie, alsook in groene waterstof en kernenergie. De Chinese regering zegt in 2060 klimaatneutraal te zullen zijn. Onderwijl wordt er nog wel fors in steenkool gefinancierd, maar dat is voor een overgangsperiode: Beijing zet meer fossiele brandstoffen in om de leveringszekerheid voor jongere generaties voor de korte termijn veilig te stellen. Het land leunt nog altijd zwaar op fossiele energie (85%), terwijl het maar liefst 50% van de steenkoolproductie in in de wereld voor zijn rekening neemt. 

Rotmans zegt in zijn nadere toelichting dat hij bewust spreekt van ‘voorzichtig optimisme’, aangezien er gevaarlijke kantelpunten denkbaar zijn, bij voorbeeld in de poolgebieden en in de oceaan. Als je dat ziet, ‘slaaat de schik je om het hart’ Ook dat is de realiteit en maakt de urgentie groter dan ooit.’

‘Vanuit hoop en optimisme’ 

‘En toch hebben we nu houvast, vanwege de energietransitie die volop gaande is. Natuurlijk moet het sneller en slimmer, maar toen ik mijn carrière begon was er helemaal geen houvast, er was geen beleid, geen urgentie en geen actie, alleen vage voornemens. Daarom ben ik liever nu jong, dan toen ik jong was. Daarom dit filmpje als steun in de rug, verplichte kost voor iedereen die jonger is dan 40 wat mij betreft. Want als transities lukken, is het vanuit hoop en optimisme, niet vanuit cynisme en pessimisme,’ aldus Rotmans in een post op Linkedin.

Illustratie: Nieuwsuur / Our World in Data

• Bekijk hier de reportage van Nieuwsuur