Het Witte Huis, te koop voor slechts 140 miljoen dollar

Het is waarschijnlijk nog niet tot iedereen doorgedrongen, maar op dinsdag 5 november waren we getuige van een coup - niet van Donald Trump, die de Amerikaanse presidentsverkiezingen won, maar van een miljardair die zichzelf toegang verschafte tot de Oval Office van het Witte Huis én tot het federale ambtenarenapparaat. Kortom, iemand die je co-president kunt noemen. 

Voor een “fooi” van 140 miljoen dollar campagne sponsoring mag de miljardair in kwestie - Elon Musk - bepalen wat in de federale begroting van “waarde” is en wat niet. Die begroting is dit jaar 6900 miljard dollar groot, met een geschat tekort van 1600 miljard dollar. Musk heeft de opdracht ongeveer 2.000 miljard dollar te bezuinigen. Deadline: 6-7-2026. 

Zo’n opdracht is aan Elon Musk goed besteed: hij kijkt niet op een dollar meer of minder - zou ik met een geschat vermogen van ruim $300 mrd ook niet doen.

Verstrengelde economische belangen

Na het zuur van de bezuinigingen, komt het zoet van de investeringen: Elon Musk heeft namelijk meerdere bedrijven die van overheidsopdrachten en financiering afhankelijk zijn: zoals onder meer zijn AI-bedrijf xAI als zijn ruimtevaartbedrijven Starlink en SpaceX, die tot nu toe zo’n 16 miljard dollar aan opdrachten hebben gehad van het Pentagon en van de NASA. Maar dat kan fors stijgen als Musk zijn ambitie – de kolonisering van de ruimte – mag uitvoeren.

De vraag blijft: hoe heeft een groep van miljardairs Amerika kunnen kapen, zoals publicist Alexander Hamilton zich afvraagt in dit artikel op Substack. Hoe heeft het zover kunnen komen dat een miljardair “has been capable of convincing Americans that up was down, wrong was right, and a convicted fraudster and rapist would be a noble president”.

Om dat te kunnen begrijpen, moeten we 43 jaar terug in de tijd: naar het jaar 1978, toen miljardairs met hun sponsorgelden voor politieke partijen het Amerikaanse Hooggerechtshof wisten te veroveren, dat vervolgens politieke omkoping wettelijk toestond. Dat gebeurde met de zogenoemde Belotti-uitspraak die zei dat geld “free speech” was en dat bedrijven “persons” zijn.

Doorbraak: politieke aanstelling bij Hooggerechtshof 

Tot die tijd hadden eerst de “founding fathers” van de Amerikaanse grondwet en vervolgens moedige senatoren in het begin van de 20e eeuw hun stinkende best gedaan om de macht van The robber barons te beperken. Dat waren de mensen die dankzij de industriële revolutie schatrijk waren geworden. Er werden vooral tal van wetten en bepalingen uitgevaardigd die een vrije, onafhankelijke pers zouden moeten garanderen. 

Daarnaast is al in 1905 een wet uitgevaardigd, waarin betalingen door bedrijven aan politieke partijen werd verboden. Maar de wending kwam toen president Nixon in 1972 een politieke benoeming deed met de aanstelling van Lewis Powell in het Hooggerechtshof. Vanaf dat moment begon de corruptie in de Republikeinse partij, stelt Alexander Hamilton in zijn analyse. Zo zijn in dit Amerikaanse verkiezingsjaar door het bedrijfsleven en NGO’s het recordbedrag van 16 miljard dollar voor die financiële partij- en kandidaat-brede ondersteuning uitgetrokken. 

De coup van Elon Musk komt dan ook niet als een verrassing. Al lang gaan de verhalen rond over de omvangrijke corruptie in het Amerikaanse electorale systeem. 

Zo bezocht ik een aantal jaar geleden een conferentie van het Nexus Institute. Het was de editie van 2017, getiteld “The Last Revolution”. Daar zei de Amerikaanse admiraal buiten dienst, William Fallon, die aan het debat “The World of Power” deelnam, dat wij ons ‘in Europa geen enkele voorstelling konden maken van hoe corrupt Washington wel niet is’. 

President Obama meldt zich bij geldschieters 

Die uitspraak kwam bij mij stevig aan. Drie jaar eerder, in 2015, had ik namelijk een andere opmerkelijke anekdote opgetekend. Die kwam van Jeffrey Sachs, een Amerikaanse hoogleraar die wordt beschouwd als de grondlegger van de schoktherapie, die door het IMF aan tal van schuldenlanden is opgelegd. 

Sachs, op bezoek in Amsterdam, vertelde mij dat één keer per maand, in het licht van de invallende avond, een helikopter in Central Park in New York landde. De persoon die werd afgezet, was niemand minder dan president Obama. Hij liep onder begeleiding van veiligheidsmensen naar de aangrenzende Fifth Avenue om zich in de beslotenheid van de huiselijke kring tegenover zijn financiers - schatrijke miljardairs - te verantwoorden voor zijn beleid.