De aanstaande coup van de techmiljardair

Als men de (Amerikaanse) democratie aan haar ‘wilde instincten’ overlaat, resulteert dat in een samenleving van mensen zonder publiek geweten. Dat schrijft hoogleraar Andreas Kinneging in het nawoord van Over de democratie in Amerika.

Dat is het zeer invloedrijke boek van de Fransman Alexis de Tocqueville. Hij publiceerde het na een studiereis in Amerika. Dat was in aanloop naar het Europese revolutiejaar, 1848. Amerika was in zijn ogen het lichtende voorbeeld van een natie die vrijheid en gelijkheid gelijkelijk diende. Maar, waarschuwde hij, vrijheid en gelijkheid staan op gespannen voet. Een te grote vrijheid gaat ten koste van gelijkheid en vice versa.

Dat fragiele democratische evenwicht staat vandaag op de weegschaal van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Want, zo waarschuwde De Tocqueville al: ‘Alleen geleid door het verlangen om fortuin te maken, hebben zij geen oog meer voor de nauwe band die bestaat tussen het privéfortuin van elk van hen en de welvaart voor allen’. 

Zou dat niet de treffende beschrijving zijn voor het faustiaanse pact dat Donald Trump met werelds rijkste man Elon Musk is aangegaan? Die laatste stelt zijn sociale mediaplatform X in dienst van de presidentskandidaat. Als dat Trump het begeerde presidentschap brengt, wordt Musk in zijn regering opgenomen. Volgens Amerikaanse media gaat hij dan het federale apparaat onder handen nemen om $ 2.000 miljard te bezuinigen. Oud-minister van Financiën, Larry Summers, spreekt van een gevaarlijk plan.

Elon Musk is representant van een superelite van techmiljardairs. Daar gaan reactionaire ideeën rond. Zo is Musk een vrijdenker. Hij betaalt nauwelijks belasting, want ziet weinig in gemeenschapszin. Zijn bedrijf Neuralink plaatste recent een hersenimplantaat in een mens om brein-computerinterfaces te maken. En hij wil het zinkende ruimteschip Aarde verlaten om op Mars een kolonie te bouwen - ga er maar vanuit dat u en ik voor die enkele reis niet worden uitgenodigd.

En nu onthult The Wall Street Journal ook nog dat hij al geruime tijd gesprekspartner is van Vladimir Poetin, één van de meest beduchte mannen op aarde. En dan te bedenken dat Musk met zijn (ruimtevaart)bedrijven SpaceX en Starlink nauw samenwerkt met NASA en het Pentagon en in die hoedanigheid inzicht heeft in vele staatsgeheimen. 

De achilleshiel van een democratie is dat het tirannie mogelijk maakt. Het stelt de meerderheid in staat om de macht te gebruiken t.b.v. haar eigenbelang en ten koste van de minderheid. Onderzoeksjournalist Nafeez Ahmed waarschuwt in dat kader dat als Trump de verkiezingen wint, een gitzwart scenario bewaarheid kan worden.

Zoals De Tocqueville ooit heeft gezegd: “Democracy is the government of the people, by the people, for the people.”

Doe een schietgebedje dat dat zo blijft.