Buitenlands beleid van de VS is niet meer te volgen

In het kort:

• VS isoleren zich wereldwijd met onvoorwaardelijke steun aan Israël in strijd met Palestijnen.
•  In velerlei opzicht is Amerikaanse buitenlands beleid onnavolgbaar, ook voor bondgenoten.
• Washington wordt beheerst door optelsom van publiek-private samenwerking en belangen.

Een grote sterke broer, waar je je al 75 jaar op kunt verlaten, val je niet af. Zeker niet als je weet dat je zonder hem mogelijk bent overgeleverd aan een kooigevecht met een Russische beer of een Chinese draak. Maar toch, die afhankelijkheid begint mentaal te knellen. Dat wordt vooral duidelijk als het Israëlisch-Palestijnse conflict met de beelden van getraumatiseerde en gedode kinderen als een onophoudelijke pieptoon in je gehoorgang begint op te spelen.

Wij - Europeanen - hebben dat oorsuizen natuurlijk aan onszelf te danken: meer dan driekwart eeuw hebben we onszelf bloot gesteld aan het zeer eloquent, maar wat schel geformuleerde wereld- en zelfbeeld van de Verenigde Staten. Wij zijn ons er ook toenemend naar gaan gedragen. We deden de grote broer met kopieergedrag na. We leverden ons Rijnlandse stakeholdersmodel in voor het aandeelhoudersdenken. Ook namen we andere voorkeuren en overtuigingen van de Amerikanen over, zoals het geloof in Rupsje Nooitgenoeg met zijn karakteristieken van consumptie en materialisme.

Maar inmiddels begint het wel op de zenuwen te werken. Dat komt door aanhoudende golven van een specifiek soort opdringerigheid en dominantie. Bij de coronacrisis werd het openbare leven stilgelegd en kluisterden we ons aan de pc. Zo zijn we sluipenderwijs onderdeel geworden van een wereldwijd systeem dat door (Amerikaanse) technologiebedrijven wordt beheerst en dat via gebruikmaking van algoritmen onze aandacht en ons gedrag manipuleert. Tegelijkertijd kregen we in reactie op de coronacrisis een vaccin ingespoten dat RNA bevat dat codes van DNA kan omzetten in eiwitten. Volledige zekerheid over de gevolgen van dat vaccin voor onze gezondheid is er nog altijd niet. 

Vervolgens kwam daar de sabotage van de Russische gaspijpleiding Nordstream II naar Duitsland in september 2022 bij. Ruim een jaar na dato weten we nog altijd niet wie de opdrachtgever was en welke beweegredenen eraan ten grondslag liggen. Eén van ‘s werelds beste onderzoeksjournalisten, Seymour Hersh, wijst naar president Biden. Hij zou bondskanselier Scholz er mee hebben willen treffen, uit angst dat de Duitse regering het conflict om Oekraïne niet zou willen steunen. Hersch schreef er recent een (tweede) onthulling over, maar die kreeg in de Westerse pers nagenoeg geen aandacht - zie ook linkedin-bericht. 

Een onverdraaglijk conflict 

Nu is er dan het onverdraaglijke Israëlisch-Palestijnse conflict. Inderdaad, Hamas-strijders hebben dat conflict met hun afschuwelijke aanval op 7 oktober veroorzaakt. Maar inmiddels zijn we drie maanden verder en is nog altijd onduidelijk wat het Israëlische kabinet met zijn aanval op de Gazastrook beoogt, behalve het uitschakelen van Hamas. 

De „collateral damage” van die doelstelling is ongekend. Zo zijn ten minste23.000 burgers (overwegend vrouwen en kinderen) gedood en is naar verluid meer dan 70% van de gebouwen in de Gazastrook door de vijandelijkheden onbewoonbaar geworden. Bovendien is een zeer fors deel van de ruim 2 miljoen Gazanen ontheemd en heeft een groot deel van de bevolking dagelijks honger. Het toekomstperspectief van de lokale bevolking is compleet onduidelijk. Hier en daar is te lezen, ondermeer op de website van de Verenigde Naties, dat Israël de Gazanen zou willen „repatriëren” - naar Afrika. Een dergelijke gedwongen exodus zou een flagrante schending van het internationaal recht zijn.

De Verenigde Staten staan in hun onvoorwaardelijke steun aan Israël dan ook geïsoleerd. Dat werd al duidelijk toen in december 2023 een resolutie in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in stemming werd gebracht. Daarin werd Israël opgeroepen tot een staakt-het-vuren in de Gazastrook. Die resolutie werd door 153 lidstaten - zijnde 89% van de wereldbevolking - gesteund. Alleen de VS en 9 kleine landen bleven Israël steunen, terwijl 23 landen zich van stemming onthielden, onder wie Nederland. 

Kort voor het kerstreces onderstreepte de regering-Biden zijn onvoorwaardelijke steun aan Israël. Er werd gebruik gemaakt van een noodwet om zonder goedkeuring van het Amerikaanse Congres 57.000 stuks aan artilleriemunitie naar Israël te sturen om de opmars van het leger in de Gazastrook te bevorderen. Die noodwet werd getekend op de dag dat Zuid-Afrika Israël voor het Internationale Hof voor Justitie in Den Haag daagde met de aanklacht dat het land zich niet houdt aan het ook door hem in 1947 ondertekende VN-Verdrag inzake Genocide. 

Een gehackt buitenlands beleid 

Het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten is onder president Joe Biden dan ook een onnavolgbare en een geïsoleerde geworden. Dat begon met het overhaaste vertrek uit Afghanistan in 2020. En het zet zich nu door met o.a. een woordenspel als het gaat om de simultane oorlogen in Oekraïne en Gaza. De levering van de genoemde artilleriemunitie aan Israël was in Oekraïne ook zeer welkom geweest, maar voor dat land werd geen beroep gedaan op een noodwet. Voor Rusland was dat een heuse aanmoediging om tussen Kerst en Oud & Nieuw ongekend heftige aanvallen te doen op burgerdoelen in Oekraïne. 

Jeffrey Sachs, een gerenommeerde professor aan de Columbia University en een scherp criticaster van de verwevenheid tussen politiek en bedrijfsleven in de VS, is van mening dat het Amerikaanse buitenlandse beleid alleen te begrijpen valt vanuit specifieke deelbelangen die in het geding zijn. Dat zijn belangen van zakelijke en ideologische aard van zowel bedrijven als van zeer gefortuneerde individuen. In ruil voor behartiging van deze belangen krijgen kandidaten voor het presidentschap en voor het Congres forse financiële steun. „In short”, schrijft Sachs, „US foreign policy has been hacked by big money”. 

Zo stelt Sachs dat in dit verkiezingsjaar ongeveer 1500 miljard dollar van de federale begroting wordt uitgegeven aan defensie en het daarmee verbonden apparaat. Voor de Amerikaanse bevolking, die aan die bilateraaltjes nagenoeg niets heeft, komt dat neer op ongeveer 12.000 dollar per jaar per huishouden. Die ongekend forse bedragen komen volgens hem uitsluitend het militair-industriële complex in de VS en de Washington-insiders ten goede.

Sachs spreekt van ongeveer 1.000 mensen in het regeringscentrum, die hierin een sleutelrol spelen en actief zijn in het Witte Huis, de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie, de commissies van Senaat en Huis van Afgevaardigden en de belangrijkste militaire bedrijven in de VS, zoals onder meer Boeing, Raytheon, Lockheed Martin, General Dynamics en Northrop Grumman en Raytheon. Voor de laatste drie beursfondsen worden voor dit jaar respectievelijk koerswinsten verwacht van tussen de 5 en 7%.  

In een tweede concentrische cirkel profiteren ook vele anderen. Dat heeft met de „privatisering van oorlogen en conflicten” te maken, zoals eerder ook de Amerikaanse geopolitieke strateeg Pippa Malmgren schreef. Daarbij moet je denken aan contractnemers als Halliburton, Booz Allen Hamilton en CACI. In het geval van de aanslag op Nordstream II hebben dergelijke contractnemers volgens Malmgren ook een rol gespeeld.

Oplopende spanning in verkiezingsjaar

Volgens Sachs blijft de corruptie niet beperkt tot defensie, maar kun je vergelijkbare kongsies ook vinden tussen Amerikaanse politici, leden van commissies in het Congres en (top)ambtenaren enerzijds en vertegenwoordigers van de farmasector, Wall Street en energie- en oliebedrijven anderzijds. 

Tot die laatste groep behoren ook allerlei belanghebbenden die zich sterk maken voor de Israëlische zaak. In 2020 doneerden deze lobbyisten ten minste 32 miljoen dollar aan politici en politieke partijen in Washington. De verwachting is dat deze donaties, die formeel gemeld moeten worden in de VS, dit jaar zullen stijgen. 

Want in dit verkiezingsjaar staat veel op het spel, zodat noch van de Democraten noch van de Republikeinen een wijziging van het beleid inzake Israël/Gaza valt te verwachten. 

Overigens wordt die opvatting over „de Verenigde Staten als een plutocratie in het kleed” van een democratie al langer met tal van onderbouwde wetenschappelijke en journalistieke bewijzen gestaafd. Zo werd in september 2019 op een conferentie van het Nexus Instituut in Amsterdam een debat gevoerd over de oorzaken van de politieke en culturele crises in de westerse wereld. Deelnemer aan dat debat was onder meer admiraal buiten dienst, Michael Mullen, die onder de presidenten George Bush en Barack Obama de hoogste militaire bevelhebber in de VS was geweest. 

Mullen had een bescheiden bijdrage aan de ronde tafeldiscussie. Maar wat van hem bleef hangen was dat hij het publiek en de overige deelnemers aan het debat met veel dictie voorhield dat ‘men zich geen voorstelling kan maken van hoe corrupt Washington wel niet is’. 

Analisten en beleggers zijn niet gerust op een goede afloop van het jaar 2024. De reden is dat er 40 parlements- en presidentsverkiezingen worden gehouden, waaronder die in de Verenigde Staten. Bewijs van die onzekerheid blijkt onder meer uit de slechte start van de wereldwijde beurzen deze week. 

Hof behandelt aanklacht van genocide 

De eerste uitdaging in de achtbaan van 2024 zal volgende week donderdag zijn als het Internationale Hof voor Justitie in Den Haag bijeenkomt. Daar moet de Israëlische regering zich verantwoorden voor genocide in Gaza. Die aanklacht is ingediend door Zuid-Afrika. 

Dit land beschuldigt Israël er in zijn klacht van dat zijn acties in Gaza “van genocidale aard zijn, omdat zij worden uitgevoerd met het vereiste oogmerk om de Palestijnen als nationale, etnische of raciale groep te vernietigen”. Op 11 januari zal Zuid-Afrika zijn beschuldiging toelichten. Een dag later zullen juristen namens Israël het weerwoord geven. 

Israël noemt de beschuldiging ‘schandalig’. Regeringswoordvoerder Eylon Levy vindt het daarnaast ook ‘tragisch’ dat Zuid-Afrika ‘gratis strijdt voor anti-Joodse racisten‘. “De geschiedenis zal oordelen over de Zuid-Afrikaanse hulp aan de erfgenamen van de nazi’s”, zo schrijft het Nieuw Israëlisch Weekblad met verwijzing naar de regeringswoordvoerder in Tel Aviv. 

Inzet: Internationale Hof voor Justitie. Bron: Wiki Commons.